T.O.N.O.  en La Piccola Quadruplice

De Palio is een spel met 17 contrade die als hoofddoel hebben de Palio te winnen. Als zij een rivaal hebben of zelfs 2 zoals Torre, is het bijkomend doel een overwinning van die rivaal verhinderen. In sommige gevallen, zelfs met een goed paard, wordt het bijkomend doel even belangrijk en soms  belangrijker als het hoofddoel. Op 2 juli 1990 had Torre met de snelle Chartreuse in tweede positie alleen oog voor rivaal Oca in derde positie, en deed de ruiter geen enkele moeite om Giraffa aan de leiding in te halen. Hij keek 2 ronden lang achteruit naar Oca en botste daardoor in de 2de Casato tegen het hoekpaaltje en remde in zijn val ook Oca. Opdracht perfect volbracht. Alleen de directe belangen van de contrada tellen en er wordt beslist in absolute autonomie.

Daarom was het zo vreemd dat in augustus 1927 vier belangrijke contrade een officieus samenwerkingsakkoord afsloten om mekaar aan overwinningen te helpen, met als bijkomend resultaat dat de respectievelijke rivalen werden gestopt. Men gaf hiermee wel een stuk autonomie op. In 1930 werd de samenwerking quasi geofficialiseerd. Het akkoord werd T.O.N.O. genoemd naar Tartuca – Oca – Nicchio – Onda. En het werkte. Tussen augustus 1927 en 1934 werden er 16 Palio’s betwist. T.O.N.O.  won er respectievelijk 3+3+3+3 = 12. De rivalen geen enkele.

De akkoorden waren dwingend en men duldde geen inbreuken, zeker niet van buitenuit. Op 29 juni  1932 besloot T.O.N.O.  dat Onda zou winnen met Ganascia als ruiter. Net voor de koers op 3 juli ontving hij een telegram : “Uw moeder is ernstig ziek . We verwachten je met de trein van 11 uur ” . Eigenlijk verstuurd door Torre, moest deze boodschap gelezen worden als ” 11.000 lire te verdienen als je niet wint “, een codetaal een week voor de Palio afgesproken. De Ondalijfwachten van Ganascia begrepen onmiddellijk dat er iets niet klopte en hij werd verhoord door het bestuur van de wijk. Ganascia overtuigde hen van zijn eerlijkheid, maar niet de Ondaioli die hem waarschuwden : “Jij gaat je plicht doen, maar we sluiten je broer Nello op tot na de Palio. Jij kan misschien ontsnappen met de carabinieri, maar wij zullen je broer dan aandoen wat we met jou van plan zijn.”  Ganascia won vlot. Hij reed voor Onda maar was eigenlijk de officiële ruiter van Tartuca, ook lid van de T.O.N.O.  Voor de koers bood de kapitein van Chiocciola, rivaal van Tartuca, zijn ruiter 1.000 lire voor elke tand die hij Ganascia uit zijn mond kon slaan.

En toch ontplofte de alliantie na 16 augustus 1934.  Van 1935 tot 1966  ( met een onderbreking van 5 jaar tussen 1939 en 1945 )  wonnen ze 11 Palio’s in een reeks van 60, maar hun rivalen wonnen er ook 11 en zelfs 14 als men die van Torre met 2 rivalen dubbel rekent. Wat was er gebeurd?

Op 13 augustus 1934 besliste T.O.N.O. om Oca te doen winnen die de sterke Wally hadden uitgeloot. Tijdens de oefenritten bleek dat Lampo van Nicchio sterker was. Pietrino, hun ruiter, stelde het bestuur van de wijk voor om het akkoord te laten wijzigen maar zij weigerden. Nicchio was als eerste weg, liet overduidelijk Oca passeren, nam terug de leiding, maar in de laatste Casato maakte Pietrino een grote opening voor Oca en blokkeerde tegelijkertijd een terugkeer van Aquila. Opdracht volbracht. Het Nicchiobestuur ging na  de wedstrijd naar Oca om hen te feliciteren, conform het akkoord. Toen ze terugkeerden in de Nicchiowijk was de republiek uitgebroken. Pietrino was gevlucht om aan een lynchpartij te ontsnappen. Zijn uitrusting was verscheurd en aan lantaarnpalen opgehangen. En ook het bestuur moest de vlucht nemen en durfde  zich 2 maanden niet meer laten zien in de wijk. Een volksvergadering verbrak de T.O.N.O. , en tussen Nicchio en Oca ontstond er een officieuze vijandschap.

Hoewel Oca na 1945 de dominerende wijk was, presenteerde Nicchio regelmatig de rekening van 1934. In 1947 belaagde Oca Rubacuori van Drago, volgens hen omgekocht door Nicchio om Oca te hinderen.  Nicchio gebruikte de sterke Vittorino als anti-Ciancone toen deze grootmeester voor Oca reed. In 1963 deed Oca Nicchio opzettelijk verliezen, waarna in 1967  Rondone voor Nicchio een flink pak zweepslagen gaf aan Aceto, de nieuwe rijzende ster van Oca.  Er kwam een einde aan de zware rivaliteit omstreeks 1970 toen een generatiewissel was voltooid en Nicchio zich volledig concentreerde op Valdimontone als enige rivaal. De ouderen in de wijk zijn het echter nooit vergeten.

T.O.N.O.  bracht andere wijken op een gelijkaardig idee en zo ontstond in 1935  “la Piccola  Quadruplice”  of “de Kleine Vierspan” van Lupa – Drago – Valdimontone – Aquila.  Van 1935 tot en met 1939 wonnen ze respectievelijk 2+2+0+1= 5  koersen op 10. De oorlog maakte een einde aan deze alliantie.

Met dank aan Jan Gilliams (brucaiolo met 56 palii in Piazza op de teller) voor tekst en opzoekingswerk.