DEEL VII – De eerste Palio’s : materiaal en gebruik
In Fletcher’s Biografie van Alessandro dei Medici krijgen we bijkomende informatie over hoe de Palio’s er uitzagen en waarvoor ze werden gebruikt. Op internet vindt men ook de thesis waarmee Elizabeth MacKenzie Tobey in 2005 doctor in de filosofie is geworden aan de Universiteit van Maryland : The Palio in Italian Renaissance Art, Thought, and Culture, een zeer boeiende verhandeling over de culturele en artistieke aspecten van de vroegere geschiedenis van de Palio. Ook zij gaat dieper in op stoffen, materialen en decoratie van de eerste Palio’s.
Een beschilderd zijden vaandel zoals nu het geval is, bestond toen niet. Het waren zeer kostbare stukken stof van wisselende afmetingen, zeker niet klein. Die van de Palio in Siena van 1333 was 11 meter lang op slechts 19 cm, en die van 1419 mat 14 meter op 92 cm. Als materiaal gebruikte men meestal rood-gouden brokaat, en lampasso, een zwaar satijn gelijkend op brokaat, rood en blauw fluweel, rode, groene en witte en asgrijze damast, karmozijn en scharlaken satijn, en rijkelijke “pavonazzo“(pauwen)-motieven. Taft of taftzijde werd al als iets minderwaardig beschouwd. Meestal waren de stoffen afgezet met zeer kostbaar bont.
Deze oudste Palio’s zijn niet bewaard en dat was ook niet de bedoeling. Zij dienden om gebruikt te worden.
De Palio’s werden heel vaak geschonken aan religieuze instellingen en verwerkt tot altaarkleed, voorhang en wandkleed, allicht ook voor religieuze gewaden. Veel kostelijke stoffen die angstvallig worden bewaard in Italiaans kerken en musea van kerken zijn zonder enige twijfel verknipte en bewerkte fragmenten van oude Palio’s.
In het museum van Torre in Siena wordt een groot stuk (180 x 89 cm) lampasso bewaard, de prijs van de Bufalata of buffelpalio in 1599 gewonnen door Torre, een zeer zeldzaam overgebleven en dus niet herbruikt stuk stof.
Fletcher geeft informatie over het privé verwerken van Palio’s. In 1536 werd een Palio in karmozijn damast, door Alessandro in Verona gewonnen, verwerkt als bedsprei voor Margareta, en werden andere Palio’s van rood fluweel gebruikt als bekleding van kussens en stoelen. En toch zeer merkwaardig, de helft van de Palio van Pistoia in grijs damast werd gebruikt om een kleed te maken voor een dwergvrouwtje uit de hofhouding van Margareta.
Pas in 1657 vernemen we dat er een eerste, helaas niet bewaarde Palio met de Madonna is beschilderd. In het museum van Aquila ziet men de oudste beschilderde Palio van Provenzano van 2 juli 1719, en in dat van Selva het bovenste gedeelte van de oudste bewaarde Palio van 16 augustus 1750.
Met dank aan Jan Gilliams (brucaiolo met 58 palii in Piazza op de teller) voor tekst en opzoekingswerk.
